Tuyến đường này có chiều dài 45 km được khởi công xây dựng năm 1998 và hoàn thành sau 4 năm thi công. Ngày 5 tháng 1 năm 2015, tuyến cao tốc được mở rộng lên thành 4 làn xe và được thông xe ngày 3 tháng 1 năm 2016 sau 1 năm thi công nâng cấp, sửa chữa.

Dự án BOT nâng cấp, cải tạo QL1, đoạn Hà Nội - Bắc Giang vốn được coi là cao tốc “châm trước” bởi không đạt các tiêu chí, tiêu chuẩn an toàn tối thiểu để vận hành như một tuyến cao tốc thực thụ. Tiếng là cao tốc nhưng ô tô, xe máy phải đi chung đường. Xe ôm, ô tô khách dừng đỗ đón trả khách bừa bãi...

Ngay khi tuyến BOT này được đưa vào sử dụng, nhiều chuyên gia trong ngành giao thông đã lên tiếng cảnh báo tình trạng giao thông hỗn hợp như vậy rất không an toàn, nguy cơ tai nạn giao thông là rất lớn.

Và thực tế đã diễn ra như lo ngại, theo cơ quan chức năng tỉnh Bắc Ninh, TNGT tăng trên cả 3 tiêu chí. Từ 10/6/2016 - 10/6/2017, trên tuyến QL1 thuộc địa phận tỉnh Bắc Ninh đã xảy ra 11 vụ TNGT (tăng 5 vụ), làm chết 9 người (tăng 7 người), bị thương 5 người (tăng 5 người).

Bất chấp nguy hiểm, rất nhiều người điều khiển xe máy lạng lách giữa làn ô tô lưu thông tốc độ cao

Thậm chí, xe đạp, xe thô sơ cũng lững thững di chuyển trên tuyến đường cao tốc này.

Một xe máy đua tốc độ, cắt mặt ô tô trên tuyến đường cho phép lưu thông tốc độ cao Hà Nội - Bắc Giang

Bất chấp nguy hiểm, người tham gia giao thông đi sát lề đường bên trái của làn đường ô tô và vượt một chiếc container cực kỳ nguy hiểm.

Trên thực tế dự án chỉ nâng cấp QL1 đoạn Hà Nội - Bắc Giang theo hình thức hợp đồng BOT, nhưng đã được nâng cấp thành cao tốc và hiện vẫn cho ô tô đi chung với xe máy. Cụ thể, QL1 đoạn Hà Nội - Bắc Giang đã chính thức thu phí hoàn vốn từ 25/5/2016, mức phí từ 35.000 - 200.000 đồng/lượt, nhưng vẫn thiếu đường gom dành cho xe máy, buộc loại phương tiện này phải lưu thông chung với ô tô, tiềm ẩn nguy cơ cao mất ATGT.

Trong khi đó, nhiều ý kiến cũng bức xúc với cách thu phí tại đây. Với vị trí đặt trạm thu phí (TTP) tại Km152+080 quốc lộ 1 (xã Phù Chẩn, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh) chỉ cách TTP Phù Đổng cũ (thuộc địa phận huyện Gia Lâm, Hà Nội) vài kilômét, đồng nghĩa với việc, muốn vào Hà Nội hoặc đi Hà Nam, các phương tiện đi từ Lạng Sơn, Bắc Giang, Bắc Ninh, Quảng Ninh (theo đường 1A) đều buộc phải qua TTP này. Theo quy định, xe dưới 12 ghế ngồi, xe tải có tải trọng dưới 2 tấn và các loại xe buýt vận tải khách công cộng đều áp dụng mức phí 35.000 đồng/lượt. Tức là sau khi đã đi qua TTP, phương tiện đi ra ở bất kỳ chỗ nào trên đường cũng bị thu một mức phí đồng đều như nhau. Nhiều lái xe cho rằng áp dụng "cứng" như vậy là không hợp lý và quá cao. Có người hằng ngày chỉ đi một đoạn ngắn quãng 12km từ Khu công nghiệp Ninh Hiệp (Gia Lâm) sang Từ Sơn (Bắc Ninh) cũng phải trả phí như người đi suốt tuyến đường dài 45km là không công bằng…

Hiện tượng đón trả khách diễn ra rất phổ biến trên tuyến đường này.

Hình ảnh thường thấy tại đường BOT Hà Nội - Bắc Giang

“Một ngày tôi di chuyển 4 lượt trên tuyến đường này, mật độ phương tiện rất cao, nhiều xe gắn máy lấn sang làn ô tô khiến việc di chuyển trên đường cao tốc quá khó khăn. Với mức thu phí hiện tại xe ô tô con 4 chỗ với giá 35 nghìn/lượt là mức thu cao so với tình trạng đường hiện tại”, một người dân tại đây cho biết.

Trước phản ứng dữ dội của 2 địa phương là Bắc Ninh và Bắc Giang, Bộ GTVT đã “hạ” tuyến đường này về đúng chuẩn QL. Được biết, tiến độ của tuyến đường gom cho xe máy đi lại vừa được Bộ GTVT gia hạn đến hết năm 2018. Kiểm toán Nhà nước cũng vừa chỉ ra một loạt tồn tại trên tuyến cao tốc được châm trước này dẫn đến chênh lệch, phải xử lý tài chính hơn 90 tỷ đồng do sai khối lượng, sai đơn giá...